Dünyanın en yaşlı ağaçları, bugüne kadar tespit edilen en yaşlı ve hala hayatta olan ağaçları sizin için listeledik. Bu ağaçlardan bahsetmeden önce, şu an yaşamıyor olsa da, bazı bilinen en eski ağaçlara da değinmek ve saygıyla selamlamak istiyoruz.
2007 yılında New York’ta bulunan Wattieza adındaki ağaç fosili, bilinen en eski ağaç olarak kayıtlara geçti. Bu ağaç, 385 milyon yıl önce, Orta Devoniyen döneminde yaşamıştı.
Bundan önce ise Archaeopteris adlı bir ağaç, en eski ağaç olarak kabul ediliyordu. Bu ağaç ise Üst Devoniyen dönemden, Alt Karbonifer dönemine kadar olan zaman aralığında yaşamıştı. (383 milyon – 323 milyon)
Ne yazık ki, yaşayan ağaçlar listesinde bulamayacağınız bir ağaç da, doğu Nevada, ABD’deki Wheeler Tepesi’nde bulunan kütük Prometheus’tur.
1964 yılında Büyük Havza Bristlecone çamı, o zaman dünyanın en eski yaşayan ağacı olduğunun farkına varmayan bir araştırma öğrencisi tarafından kesildi. Tanrıların ateşini çalarak insanlara veren efsanevi figür Prometheus’ın adını alan ağacın en az 4.626 yaşında olduğu düşünülüyordu.
Yaklaşık 3500 yıl önce Florida’nın bataklıklarında küçük bir Selvi ağacı filizlendi. Ne yazık ki bu ağaç 2012 yılında yanarak kül oldu. “Senatör” olarak bilinen bu görkemli ağaç tam 35 metre uzunluğundaydı. Dünyanın en eski organizmalarından biri olan Senatör, uzun ömrü boyunca birçok doğal afetten kurtulmayı başarmıştı. Ağacın olduğu yer, yıllarca şehrin en turistik bölgelerinden biri oldu. Tarihin gölgesinde dinlenmeyi umut eden pek çok insan, bu ağacı görmek için yüzlerce kilometre yol yaptı. Ne yazık ki Senatör’ü kaybetmiş olsak da dünyanın farklı bölgelerinde hala antik dönemden kalma ağaçlar bulunuyor.
İşte dünyanın en yaşlı ağaçları …
1. Pando – Utah, ABD
Amerika’da bulunan, dünyanın en yaşlı ve hâlâ hayatta olan ağacı Pando, tam tamına 80.000 yaşında. Bu kadar uzun yaşayabilmesinin nedeni, Jurupa meşesi gibi bir klonal koloni oluşturması.
Trembling Devi olarak da bilinen Pando, tek bir organizma olduğu tespit edilen, erkek titrek kavağın dev bir klonal kolonisidir.
Pando, 80.000 yıldan fazla yaşındayken, dünyadaki en eski klonal ağaç kolonisidir. Aynı zamanda tahmini 6.000.000 kilogramlık Pando, dünyanın bilinen en ağır canlı
organizmasıdır.
2. Jurupa Meşesi – California, ABD
Jurupa Meşesi, Kaliforniya’daki Haç meşesi ağaçlarının klonal bir kolonisidir.
Amerika’nın Kaliforniya eyaletinde bulunan Jurupa Meşesi tam olarak 13.000 yaşındadır. Aslında Jurupa Meşesi tek bir ağaç değil. Jurupa Meşesi, klon ağaçların oluşturduğu bir koloni diyebiliriz. Kendisini klonlayabilmesi nedeniyle bu kadar uzun süre hayatta kalmayı başardığı düşünülüyor.
Kaliforniya’nın en eski bitkisi ve dünyanın ikinci en eski klonal bitkisi olduğu düşünülmektedir. Jurupa Meşesi, çalı yangınlarından ve 13.000 yıllık yıkımdan kendini kurtararak günümüze kadar hayatta kalmıştır.
3. Old Tjikko – İsveç
İsveç’in Dalarna kentinde bulunan Eski Tjikko, tam 9558 yaşında! Eski Tjikko, günümüzde dünyanın en yaşlı ağacı olarak kabul ediliyor. Son Buz Devri’nde filizlendiği düşünülen bu ağaç, 16 metre uzunluğunda. Norveç Ladini türünde olan eski Tjikko, her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlıyor.
Dünyanın en yaşlı ağacı “Yaşlı Tjikko”, İsveç’te büyümeye devam ediyor. Ağaç adını, Profesör Leif Kullman’ın Sibirya kurdu cinsi köpeğinden alıyor.
En az 9.558 yaşında olduğu tahmin edilen Old Tjikko, klonal bir ağaçtır; yani, bin yıllar boyunca yeni dallar, gövdeler ve kökleri yenilediği anlamına gelir.
Old Tjikko, üçüncü en eski klonal ağaçtır ve dünyadaki en eski Avrupa Ladini’dir. Fulufjället dağlarının diğer yerlerinde, 8000’den daha yaşlı olduğu düşünülen 20 farklı bitki bulunmuştur.
4. Old Hara – California, ABD
Old Hara, tarihi doğrulanmış, 5.077 yaşında olan en yaşlı klonal olmayan ağaçtır. California’da White Mountains’ta bulunuyor.
Aynı zamanda Great Basin bristlecone çamı olarak da bilinen Pinus longaeva, Kaliforniya, Nevada ve Utah dağlarının yüksek rakımlarında bulunan bristlecone çamının uzun ömürlü bir türüdür.
Ağaç, 2012’de Tom Harlan tarafından tarihlendirildi ve 5.067 yaşında olduğu tespit edildi. Ağacın kesin yeri, onu korumak için gizli tutuluyor ve ne yazık ki internette ağacın hiçbir fotoğrafı bulunmuyor.
5. Methuselah – California, ABD
Kaliforniya’nın Beyaz Dağları’nda bulunan Metheselah, dünyanın en eski çam ağaçlarından biri. Bu ağaç ismini, İncil’de dünyanın en yaşlı insanı olarak geçen Metheselah’tan alıyor. Neredeyse 5000 yaşında olan bu ağacın tam yeri sır gibi saklanıyor. Orman hizmetleri yaptığı açıklamada ağacın iyi korunması için yer bilgisi verilmeyeceğini söylemişti.
2012 yılına kadar en yaşlı ağaç olarak kabul ediliyordu. Daha sonra kendisinden daha yaşlı ağaçlar keşfedildi.
California’daki White Mountains, dünyada yaşayan en yaşlı ağaçlara ev sahipliği yapıyor. Methuselah, 4845 yaşındadır ve bu bölgede bilinen en yaşlı ikinci ağaçtır.
6. Porsuk ağacı – Zonguldak, Türkiye
Zonguldak’ta bulunan bu ağaç, Anadolu’nun bilinen en yaşlı ağacı ve dünyanın en yaşlı ağaçlarından biri olarak kabul ediliyor. Porsuk ağacı şu anda tam olarak 4118 yaşında. Herhangi bir sorun olmadıkça 4 bin yıl daha yaşayacağı düşünülüyor.
Bronz Çağ’a tarihlenen Porsuk ağacının (Taxus baccata), Anadolu’nun bilinen en yaşlı ağacı olduğu ortaya çıktı. Ağaç aynı zamanda dünyanın en yaşlı ağaçları arasına girdi.
7. Sarv-e Abarkuh – İran
İran’ın Yezd eyaletinde bulunan selvi ağacının tam ismi Sarv-e Aberkuh. Yaklaşık 4800 yaşında olduğu düşünülen bu ağaç, tam 25 metre uzunluğundadır. Ağaç, halk arasında Zerdüşt Selvisi olarak da biliniyor. İran’ın en önemli kültürel miraslarından biri olan bu ağaç, Zerdüştlerce kutsal kabul ediliyor. İran’daki hava koşulları, ağacın bu kadar yaşamasının sebebi olarak gösteriliyor.
Ağaç, aynı zamanda 25 metrelik yüksekliği ve 18 metrelik çapı ile önemli bir turistik merkez.
8. Llangernyw porsuk ağacı – Britanya
Dünyanın en yaşlı ağaçları listesindeki Llangernyw, Güney Galler’de bulunuyor. Bronz Çağı’nda filizlendiği düşünülüyor. Yemyeşil 4000 yıllık bir porsuk ağacı. Günümüzde ağacın çekirdeği parçalanmış durumda. St. Digain Kilisesi’nde bulunan bu ağaç, 2002 yılında 50 Büyük Britanya Ağacı listesine girdi.
Llangernyw porsuk ağacı, Llangernyw köyündeki Saint Digain Kilisesi’nin bahçesinde yaşayan eski erkek porsuk ağaçlarından biri.
Parçalanmış ve çekirdeği kaybolmuş olan ağaç, bir sürü muazzam filiz barındırıyor. Ağaç, zemin seviyesinden 10.75 metre yüksekliğinde.
Porsuk ağaçlarının yaş tespiti çok zor olsa da, 2002 yılında yapılan bir araştırmaya göre 4.000 ila 5.000 yaşında olduğu düşünülüyor.
9. El Gran Abuelo- Fitzroya Cuppressoides – Şili
And Dağları’nda yetişen, uzun ve yaprak dökmeyen ağaç türü Fitzroya Cupressoides, dünyanın en eski ağaç grupları arasında yer alıyor. Alerce olarak da bilinen bu ağaçların çoğu son 200 yılda dikilmiştir. Ancak, aralarında 3600 yıldan daha yaşlı ağaçlar da bulunuyor. Koruma altında olan bu ağaçlar, 45 metre uzunluğa ve 3 metre gövde genişliğine kadar ulaşabiliyor.
Gran Abuelo veya Alerce Milenario ağacının 3.622 yaşında olduğu düşünülüyor.
Güney Amerika’nın en eski yaşayan ağacı, Charles Darwin’in gemisinin kaptanı Robert FitzRoy’a onuruna, Fitzroya cupressoides olarak da adlandırılıyor.
10. Oliveira do Mouchão – Portekiz
Oliveira do Mouchão ağacı, Portekiz’deki bir zeytin ağacıdır ve aynı zamanda Avrupa’nın en yaşlı ağaçlarından biridir.
Yaşı tam olarak tespit edilmeden önce yol yapımı için yok edilme tehlikesi geçirmiştir.
Yunanistan’ın Girit adasındaki Vouves Zeytin ağacı ile birlikte dünyanın en yaşlı zeytin ağaçlarından biridir ve binlerce yıllık geçmişine rağmen bugün hala zeytin üretir.
11. President (Başkan) – California, ABD
Dev bir sekoya olan “Başkan”, gövde hacminin ölçüsüne göre dünyanın üçüncü büyük ağacıdır ve dünyadaki beşinci en eski klonal olmayan ağaçtır. 2012 yılı itibariyle gövde hacmi 1.300 metreküp olarak ölçüldü. Yaşı 3200 olarak tahmin ediliyor.
12. Jaya Sri Maha Bodhi (Kutsal Hintinciri) – Sri Lank
Buda’nın aydınlanmaya eriştiği ağaç olarak bilinen Jaya Sri Maha Bodhi, bir insan tarafından dikildiği bilinen dünyanın en eski yaşayan ağacı. Ağacın dikim tarihi, tam olarak MÖ 288 yılı. Yaşı ise 2305.
13. Yüz At Ağacı – Sicilya
Sicilya’daki Etna Yanardağ’ının yakınlarında bulunan kestane ağacının yaklaşık 3000 yaşında olduğu düşünülüyor. Efsaneye göre, 100 şövalye bir fırtına sırasında bu ağacın altına sığınıyor. Bu nedenle ağacın ismi “Yüz At” oluyor. Bu hikaye doğru olabilir. Çünkü bu ağaç gerçekten de çok geniş. Günümüzde ağacın gölgesinde yüzden fazla insan oturabiliyor.
Ekoterapi, İnsan-Doğa Arasındaki Karşılıklı Şifa
